Μελέτες που κατά διαστήματα δημοσιεύονται σε πολλές ευρωπαικές χώρες δείχνουν ότι το ποδήλατο δεν είναι μόνο ένα οικολογικό μέσο μετακίνησης μέσα στις μεγάλες πόλεις, αλλά είναι επίσης σημαντικό και αναπόσπαστο κομμάτι του τουρισμού.
Ειδικότερα, μια μελέτη που ανατέθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2012 εκτιμάει ότι υπάρχουν 2.295 εκατομμύρια τουριστικά ταξίδια με ποδήλατο στην Ευρώπη και η αξία τους υπερβαίνει τα 44 δισεκατομμύρια ευρώ το έτος. Αυτό είναι το εκτιμώμενο σύνολο των εγχώριων και διεθνών τουριστικών ταξιδιών με ποδήλατο. Παράλληλα, ο αριθμός των τουριστών με ποδήλατο που διανυκτερεύουν είναι 20,4 εκατομμύρια και ξοδεύουν περίπου 9 δισεκατομμύρια ετησίως.
Τα νούμερα αυτά δείχνουν ότι έχουν ωριμάσει αρκετά οι συνθήκες που θα μπορούσαν να ωθήσουν και την Ελλάδα να ξεφύγει από το μαζικό τουριστικό μοντέλο «ήλιος-θάλασσα» και ν’ αναδείξει επιτέλους τον θεματικό τουρισμό ως ένα βιώσιμο προϊόν που μπορεί να τονώσει τη ζήτηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη του τουρισμού με ποδήλατα, τόσο από την άποψη της προσφοράς όσο και από την άποψη της ζήτησης της αγοράς, είναι ανομοιόμορφη στην Ευρώπη. Σε χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία και οι Κάτω Χώρες, ο τουρισμός με ποδήλατο είναι σημαντικός. Από μια επαναληπτική έρευνα της έρευνας του 2009 προέκυψε ότι οι περισσότεροι εμπειρογνώμονες πιστεύουν σήμερα ότι η αγορά τουρισμού με ποδήλατο στις χώρες τους αυξάνεται (σε σύγκριση με την προηγουμένως «στάσιμη» κατάστασή της) παρά το τρέχον οικονομικό κλίμα.
Το παραπάνω γεγονός έχει οδηγήσει αρκετούς επιχειρηματίες του τουρισμού και στην Ελλάδα να έχουν αποκτήσει πιστοποίηση για ξενοδοχεία φιλικά προς το ποδήλατο (π.χ. το σήμα Bike Friendly) η οποία μπορεί να φέρει επιπλέον αφίξεις καθόλη τη διάρκεια του έτους και έτσι να επιμηκύνει την διάρκεια της τουριστικής περιόδου κυρίως σε ορεινούς προορισμούς ακόμη και σε χιονοδρομικά κέντρα που παραμένουν αναξιοποίητα σε περιόδους που δεν έχει χιόνια.
Σημαντικές προσπάθειες γίνονται και από ποδηλατικά σωματεία τα οποία μέσα από τη διοργάνωση αθλητικών γεγονότων προσπαθούν από τη μία ν’ αναδείξουν τις ομορφιές της ορεινής Ελλάδας (μονοπάτια, βουνά, απομονωμένα χωριά, κ.λπ.) και από την άλλη να προσελκύσουν μέσω του ποδηλάτου επισκέπτες αναψυχής καθόλη τη διάρκεια του έτους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μίας τέτοιας προσπάθειας αποτελεί το Bike Odyssey, η μεγαλύτερη ποδηλατική διοργάνωση της χώρας.
Το Bike Odyssey
Το BIKE ODYSSEY (https://www.bikeodyssey.gr/en/) είναι ένας εννιαήμερος αγώνας ορεινής ποδηλασίας στην ευρύτερη περιοχή των νομών Γρεβενών, Τρικάλων, Καρδίτσας, Ευρυτανίας, Φωκίδας και Αιτωλοακαρνανίας που πραγματοποιείται κάθε Ιούνιο (για το 2019 από τις 16 Ιουνίου έως τις 23 Ιουνίου). Η διαδρομή έχει συνολικό μήκος 620χλμ., 19.800 υψομετρικές διαφορές και περνάει από 57 χωριά της ορεινής Ελλάδας διασχίζοντας την οροσειρά της Πίνδου. Η έναρξη γίνεται στο χωριό Σμίξη του Δήμου Γρεβενών και διασχίζει όλη την οροσειρά της Πίνδου τερματίζοντας στην πόλη της Ναυπάκτου του Δήμου Ναυπακτίας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες –και τους συνοδούς τους- να γνωρίσουν την «άλλη» Ελλάδα που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή αλλά είναι αξίσου όμορφη. Τα τελευταία χρόνια ο συγκεκριμένος αγώνας προσελκύει σχεδόν το 50% των συμμετοχών του από ξένες χώρες, ζωντανεύει απομονωμένα χωριά και γεμίζει ξενοδοχεία.
Ποδηλατικός Τουρισμός
Ο ποδηλατικός τουρισμός έχει όλα τα χαρακτηριστικά που μπορούν να τον καταστήσουν «οδηγό» στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, καθώς οι ποδηλάτες προτιμούν ήπιες θερμοκρασίες, οπότε ταξιδεύουν κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο. Ακόμη, το ποδήλατο ως μέσο φιλικό προς το περιβάλλον μπορεί να συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη των προορισμών, ενώ οι επενδύσεις που απαιτούνται είναι χαμηλές, τόσο από πλευράς των επιχειρήσεων όσο και των υποδομών, καθώς ο σχεδιασμός των ποδηλατικών μονοπατιών γίνεται με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον.
Τα κίνητρα για τουρισμό με ποδήλατο είναι πολλά, αλλά κυρίως είναι η φύση και η ευκαιρία χαλάρωσης από την καθημερινή ζωή. Παρότι η φύση του τουρισμού με ποδήλατο συνάδει με τις τρέχουσες πολιτικές της ΕΕ σχετικά με τον βιώσιμο τουρισμό, υπάρχουν ορισμένα εμπόδια στην ανάπτυξή του, για παράδειγμα, η έλλειψη κάλυψης μεταξύ των μέσων μεταφοράς και η απουσία του από την αγορά. Από την άποψη του βιώσιμου τουρισμού, το πακέτο τρένου και ποδηλάτου είναι το σημαντικότερο. Η μεταφορά ενός ποδηλάτου μέσω σιδηροδρόμου είναι σχετικά οικονομική, αλλά δεν είναι πάντα δυνατή και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι εύκολη. Ένα άλλο εμπόδιο είναι η έλλειψη ποιοτικών ποδηλατοδρόμων και δικτύων μεγάλων αποστάσεων σε πολλές χώρες που έχουν σημαντική παρουσία στην αγορά τουρισμού. Επιπλέον, η ενασχόληση των ταξιδιωτικών και τουριστικών γραφείων με τον ουρισμό με ποδήλατο είναι περιορισμένη.
Από τα στοιχεία που εξετάστηκαν στην παραπάνω μελέτη προκύπτει ότι οι τουρίστες με ποδήλατο επιφέρουν σημαντικά οφέλη στις τοπικές κοινότητες που επί του παρόντος δεν επωφελούνται από την παραδοσιακή τουριστική ανάπτυξη.
Το προφίλ των τουριστών-ποδηλατών
Οι τουρίστες που ανήκουν στην κατηγορία αυτών που ταξιδεύουν είτε χρησιμοποιώντας ως μέσο το ποδήλατο είτε με σκοπό να κάνουν χρήση του ποδηλάτου σε ειδικές διαδρομές ανήκουν συνήθως στην ηλικιακή ομάδα των 35-55, είναι μέσης και ανώτατης εκπαίδευσης και ξοδεύουν 3-4 φορές περισσότερα χρήματα από όσους ταξιδεύουν οδικώς. Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη οι τουρίστες-ποδηλάτες ξοδεύουν ημερησίως περίπου 57 ευρώ, ενώ με μία μέση διαμονή 7,7 ημερών, τα συνολικά έξοδά τους σε κάθε ταξίδι ανέρχονται σε 439 ευρώ.
Οι εν λόγω τουρίστες, ακολουθώντας την διαδεδομένη πλέον τάση, αυτή της ξεχωριστής βιωματικής εμπειρίας, ψάχνουν να βιώσουν τα τοπικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και να γίνουν ένα με τους κατοίκους της. Είναι, δηλαδή, ενεργοί τουρίστες, και όχι τουρίστες-θεατές, όπως αυτοί του μαζικού τουρισμού.
Οι λόγοι της ανάπτυξης της συγκεκριμένης μορφής τουρισμού εντοπίζονται αφενός στο γεγονός ότι ο οικολογικός τρόπος ζωής αποτελεί μία διαδεδομένη τάση στις δυτικές κοινωνίες και το ποδήλατο αποτελεί το μοναδικό οικολογικό όχημα, και αφετέρου στην κλιματική αλλαγή, η οποία έχει φέρει άνοδο της θερμοκρασίας και μείωση των χιονοπτώσεων, αναγκάζοντας τους σκιέρ να βρουν υποκατάστατο στην ορεινή ποδηλασία.
Διαδρομές Eurovole
The 15 EuroVelo routes, together with their total distance when complete, are:
North – South Routes:
1 – Atlantic Coast Route: North Cape – Sagres 8,186 km
3 – Pilgrims’ Route: Trondheim – Santiago de Compostela 5,122 km
5 – Via Romea Francigena: London – Rome and Brindisi 3,900 km
7 – Sun Route: North Cape – Malta 7,409 km
9 – Baltic – Adriatic: Gdansk – Pula 1,930 km
11 – East Europe Route: North Cape – Athens 5,984 km
13 – Iron Curtain Trail: Barents Sea – Black Sea 10,400 km
15 – Rhine Route: Andermatt – Hoek van Holland 1,320 km
17 – Rhone Route: Andermatt – Mediterranean 1,115 km
West – East Routes:
2 – Capitals Route: Galway – Moscow 5,500 km
4 – Central Europe Route: Roscoff – Kiev 4,000 km
6 – Atlantic – Black Sea: Nantes – Constanta 4,448km
8 – Mediterranean Route: Cádiz – Athens and Cyprus 5,888 km
Circuits:
10 – Baltic Sea Cycle Route (Hansa circuit): 7,980 km
12 – North Sea Cycle Route: 5,932 km
Total network: Over 70,000 km
Χρήση ποδηλάτου σε Ευρωπαικές πρωτεύουσες
Πηγή: https://ecf.com/resources/cycling-facts-and-figures
