Το πώς μπορεί κανείς να
καταφέρει να «ξεκαρφώσει» τους ανθρώπους από το αυτοκίνητο και να τους
τοποθετήσει πάνω σε ένα ποδήλατο -μια εναλλακτική και ευεργετική μορφή
μετακίνησης- έχει εδώ και πολύ καιρό απασχολήσει τους περισσότερους
περιβαλλοντικά ανήσυχους πολεοδόμους ανά τον κόσμο.
Αν και οι ποδηλατοδρόμοι και το σύνθημα «πράσινη μετακίνηση» έχει
αυξήσει τον αριθμό των ατόμων που χρησιμοποιούν το ποδήλατο, εντούτοις
με βάση διάφορες παγκόσμιες μελέτες το ποσοστό των ατόμων που
μετακινούνται με αυτό το μέσο είναι μικρότερο του 2% στο σύνολο του
πληθυσμού.
Στις ΗΠΑ μια αναδυόμενη έρευνα υποστηρίζει ότι η απάντηση στην
ερώτηση «πως θα μπορούσε να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου» μοιάζει κοινή
με την απάντηση στην ερώτηση «τι θέλουν οι γυναίκες».
Ειδικότερα, στις ΗΠΑ οι άνδρες ποδηλάτες είναι περισσότεροι από
τις γυναίκας σε αναλογία 2:1. Η αναλογία αυτή είναι πολύ διαφορετική
στις ευρωπαϊκές χώρες όπου οι γυναίκες ποδηλατούν όσο και οι άνδρες.
Στην Ολλανδία 27% των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο και το 55% αυτών
γίνεται από γυναίκες. Στη Γερμανία 12% των μετακινήσεων γίνεται με το
ποδήλατο και οι γυναίκες καταλαμβάνουν το 49% αυτών των μετακινήσεων.
«Αν θέλετε να ξέρετε αν ένα αστικό περιβάλλον υποστηρίζει το
ποδήλατο, μπορείτε να ξεχάσετε τις διάφορες λεπτομέρειες περί υιοθέτησης
ή μη και να επικεντρωθείτε στον ρόλο που η γυναίκα έχει στην κοινωνία»
λέει ο Ζαν Γκαράρντ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Deakin της Μελβούρνης
στην Αυστραλία και συγγραφέας πολλών μελετών για την ποδηλασία και τις
διαφορές στο φύλο.
Ως εκ τούτου, οι γυναίκες θεωρούνται το είδος «δείκτης» για την
χρήση του ποδηλάτου σε μια πόλη ή χώρα για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς
μελέτες από διάφορους κλάδους όπως της εγκληματολογίας και της ανατροφής
των παιδιών, έχουν δείξει ότι οι γυναίκες είναι πιο ακούσιες στον
κίνδυνο σε σχέση με τους άνδρες. Στον χώρο της ποδηλασίας, η αποστροφή
του κινδύνου μεταφράζεται σε αυξημένη ζήτηση ασφαλών υποδομών ως
προϋπόθεση για την χρήση ενός μέσου. Επίσης, οι γυναίκες έχουν αυξημένο
ρόλο στη φροντίδα των παιδιών και του νοικοκυριού, γεγονός που σημαίνει
ότι η χρήση του ποδηλάτου πρέπει να οργανωθεί γύρω από την εξυπηρέτηση
αυτών των συγκεκριμένων αναγκών.
«Παρά την ελπίδα μας ότι υπάρχει ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα, η
πραγματικότητα είναι άλλη» λέει ο Τζένιφερ Ντιλ ερευνητής σχεδιασμού
μεταφορών στο Portland State University και εξηγεί ότι όταν οριστούν οι
ανησυχίες των γυναικών ως προς την ασφάλεια και τη χρήση του ποδηλάτου,
τότε αυτό θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση του αριθμού των ατόμων
που χρησιμοποιούν το δίτροχο για τις μετακινήσεις τους.
Μέχρι στιγμής λίγες πόλεις έχουν αδράξει της πρόκλησης. Στις ΗΠΑ οι
περισσότερες υποδομές είναι ποδηλατοδρόμοι παράλληλα στα οδικά δίκτυα
πολλές φορές με εμπόδια και φραγμούς. Αλλά ακόμη και όταν πόλεις
κατασκευάζουν προστατευμένους ποδηλατοδρόμους εκτός πυκνής κυκλοφορίας
αυτοί είναι παράλληλοι σε πάρκα και κατά μήκος ποταμών αντί να οδηγούν
στο σούπερ μάρκετ, το σχολείο ή σε άλλα τέτοιου τύπου, καθημερινής
ανάγκης για τη γυναίκα, σημεία.
Οι ερευνητές καταλήγουν τελικά στο συμπέρασμα ότι η μικρή χρήση του
ποδηλάτου σε μια πόλη, όπως είναι και η Αθήνα άλλωστε, μπορεί να
αποδοθεί σε κοινωνικά αίτια. Εννοείται πως όσο πιο συντηρητική είναι μια
κοινωνία τόσο λιγότερες γυναίκες ποδηλάτισσες έχει. Όσο πιο ανατολικά
πηγαίνουμε στον κόσμο τόσο μειώνεται το ποσοστό γυναικών πάνω σε δίτροχο.
Η δημιουργία λοιπόν υποδομών με βάση τη δομή της ελληνικής
οικογένειας, τους ρόλους των δύο φύλων, τις καθημερινές τους ανάγκες και
εν ολίγης «αυτού που θέλουν οι γυναίκες», θα μπορούσε να δώσει μια άνευ
προηγουμένου ώθηση στο ποσοστό χρήσης του ποδηλάτου ως μέσω μετακίνησης
και εξυπηρέτησης στην πόλη μας.
Πηγή: The Scientific American Magazine
